Zasiłek macierzyński dla zleceniobiorcy

Zleceniobiorczyni urodziła dziecko 12 lipca 2024 r. i pod koniec sierpnia 2024 r. zwróciła się z wnioskiem o zasiłek macierzyński bezpośrednio do ZUS. Nadmienię, że jest ona zgłoszona do ZUS. Organ odmówił jej zasiłku macierzyńskiego, podając, że zleceniodawca zatrudnia powyżej 20 osób, więc powinien wypłacać ten zasiłek. Problem w tym, że nie złożyła nam żadnego wniosku, a o porodzie dowiedzieliśmy się po czasie. Czy obecnie możemy jej wypłacić zasiłek macierzyński od 12 lipca 2024 r., jeśli teraz złożyła wniosek? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 1504988)

TAK, ale pod warunkiem, że zleceniobiorczyni w dniu porodu podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek macierzyński przysługuje bowiem ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego m.in. urodziła dziecko. Jest on należny przez okres ustalony przepisami K.p. jako okres np. urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Tak stanowi art. 29 ust. 1 pkt 1 oraz art. 29a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780), zwanej ustawą zasiłkową. Jeśli chodzi o wysokość zasiłku macierzyńskiego, to została ona zróżnicowana w zależności m.in. od tego, za okres którego urlopu jest należny zasiłek i wynosi odpowiednio:

100% i 70% podstawy wymiaru zasiłku, a więc za okres urlopu macierzyńskiego 100%, a za okres urlopu rodzicielskiego 70% ustalonej podstawy wymiaru zasiłku, co potwierdza art. 31 ust. 1 i ust. 2 ustawy zasiłkowej albo
81,5% podstawy wymiaru zasiłku, co ma miejsce w przypadku wniosku, o którym mowa w art. 30a ustawy zasiłkowej, a więc m.in. gdy ubezpieczona - matka dziecka, nie później niż 21 dni po porodzie złoży pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, z wyłączeniem okresu, o którym mowa w art. 182^1a § 4 K.p. (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.), przysługującego ojcu dziecka,
70% podstawy wymiaru zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w części przysługującej drugiemu rodzicowi dziecka (tj. do 9 tygodni).

Zakładając, że zleceniobiorczyni w dniu porodu podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, to z uwagi na fakt, że wystąpiła z wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego (przedkładając odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub potwierdzoną za zgodność z oryginałem jego kopię), zarówno za okres urlopu macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego, po upływie 21 dni od dnia porodu, który miał miejsce 12 lipca 2024 r., to zasiłek macierzyński za okres tych urlopów przysługuje jej w wysokości odpowiednio 100% i 70% podstawy wymiaru zasiłku, tj. za okres urlopu:

macierzyńskiego - 100%, a
rodzicielskiego - 70% ustalonej podstawy zasiłku.

Dla rozstrzygnięcia uprawnień zleceniobiorczyni do zasiłku macierzyńskiego istotną rolę odgrywa art. 67 ustawy zasiłkowej (patrz ramka).

Terminy związane z przedawnieniem roszczeń o świadczenia chorobowe

Roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego, wyrównawczego, macierzyńskiego oraz opiekuńczego przedawnia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje. Jeżeli niezgłoszenie roszczenia o wypłatę zasiłku nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby uprawnionej, termin 6 miesięcy liczy się od dnia, w którym ustała przeszkoda uniemożliwiająca zgłoszenie roszczenia. Gdy natomiast niewypłacanie zasiłku w całości lub w części było następstwem błędu płatnika składek uprawnionego do wypłaty zasiłków albo ZUS, roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 3 lat.