Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego dla ojca dziecka

Moja żona przebywa na zasiłku macierzyńskim. Właśnie rozpoczął się jej dodatkowy urlop macierzyński, o który wystąpiła w pełnym, tj. 6-tygodniowym wymiarze. Po jego zakończeniu zamierza wrócić do pracy.

1) Czy wówczas ja, jako osoba prowadząca własną działalność pozarolniczą, będę mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego? Dodam, że tuż po narodzinach syna przez dwa tygodnie przebywałem na zasiłku macierzyńskim w ramach urlopu ojcowskiego.

Skoro Czytelnik korzystał już z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego, można domniemać, iż z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli nadal podlega temu ubezpieczeniu, to po wykorzystaniu przez żonę pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie mógł uzyskać prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego.

Przypomnijmy, iż świadczenie to przysługuje nie tylko pracownikom, ale również innym osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu (zarówno obowiązkowo, jak i na zasadzie dobrowolności). Może z niego korzystać na równych prawach zarówno matka, jak i ojciec dziecka. Co więcej, mogą się oni dzielić tym urlopem, a nawet przebywać na nim w tym samym czasie. Przy czym łączny wymiar wykorzystanego przez nich urlopu (zasiłku) nie może przekroczyć 26 tygodni.

Kwestię tę reguluje art. 29 i 29a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).

Z urlopu rodzicielskiego (odpowiednio zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu) można korzystać maksymalnie przez 26 tygodni, niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Przyznawany jest on na zasadach określonych w art. 182^1a Kodeksu pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.), tj.:

bezpośrednio po wykorzystaniu (np. przez matkę dziecka) dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze,
jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni przypadających bezpośrednio jedna po drugiej, w wymiarze wielokrotności tygodnia (np. 8 tygodni + 8 tygodni + 10 tygodni, albo jednocześnie po 13 tygodni),
na wniosek ubezpieczonego, złożony co do zasady w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (zasiłku).

2) Jakie dokumenty powinienem dostarczyć do ZUS, aby uzyskać zasiłek?

Dowody stanowiące podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w tym zasiłku macierzyńskiego, zostały określone w stosownym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 444 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Przypomnijmy, iż z dniem 26 listopada 2013 r. nastąpiła nowelizacja tego aktu prawnego, polegająca m.in. na określeniu dowodów wymaganych przy ubieganiu się o zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego.

Z treści pytania wynika, iż żona Czytelnika wykorzysta pełny okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego i nie zamierza ubiegać się o urlop rodzicielski. Dlatego też zainteresowany, jako drugi z rodziców dziecka, może wystąpić o przyznanie zasiłku za okres tego urlopu. W tym celu, jako osoba niebędąca pracownikiem, prowadząca własną działalność pozarolniczą, której należne świadczenie będzie wypłacał ZUS, powinien przed terminem rozpoczęcia korzystania z tego zasiłku za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego dostarczyć stosowny wniosek, załączając do niego:

zaświadczenie płatnika składek, sporządzone na druku ZUS Z-3b oraz
oświadczenie o braku zamiaru korzystania przez matkę dziecka w okresie wskazanym we wniosku z zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako czas urlopu rodzicielskiego albo o okresie, w którym matka dziecka zamierza korzystać z zasiłku macierzyńskiego za czas tego urlopu, w okresie objętym wnioskiem,
zaświadczenie płatnika zasiłku dla matki dziecka o okresie, za który wypłacono jej zasiłek macierzyński oraz o stawce procentowej tego świadczenia, zawierające imię, nazwisko i PESEL matki dziecka albo serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego jej tożsamość, jeżeli nie nadano numeru PESEL.

Kwestię tę reguluje § 2 ust. 1 i § 19a rozporządzenia.

Co prawda wymagane jest również przedłożenie skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka albo jego kopii potwierdzonej przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem, jednak taki dokument powinien już być w posiadaniu organu rentowego. Jak bowiem wspomniał sam zainteresowany, korzystał już z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego, wypłacanego przez ZUS. Aby otrzymać to świadczenie, musiał przedłożyć wspomniany dokument z Urzędu Stanu Cywilnego.