Zasiłek macierzyński po zmianie etatu w trakcie chorobowego

Zmiana wymiaru czasu pracy mająca miejsce w trakcie pobierania zasiłku chorobowego z racji nieprzerwanej niezdolności do pracy nie powoduje ustalenia nowej podstawy wymiaru dla obliczenia zasiłku macierzyńskiego, do którego prawo powstało bezpośrednio po zasiłku chorobowym. Stanowi ją podstawa wymiaru wcześniej należnego zasiłku chorobowego.

STAN FAKTYCZNY:

Ubezpieczona z tytułu zatrudnienia od 31 grudnia 2009 r. podlega ubezpieczeniu chorobowemu. Wymiar czasu jej pracy do 30 listopada 2012 r. wynosił połowę etatu, od 1 grudnia 2012 r. do 31 stycznia 2013 r. pełny etat, a od dnia 1 lutego 2013 r. ponownie połowę etatu. Za pracę w połowie wymiaru czasu pracy wynagrodzenie zasadnicze ustalono w kwocie 1.190 zł, a za pracę w pełnym wymiarze w kwocie 2.380 zł.

Za czas niezdolności do pracy z powodu choroby ubezpieczona pobrała najpierw wynagrodzenie, a od 18 lutego 2013 r. do 6 października 2013 r. zasiłek chorobowy, którego podstawę pracodawca oznaczył jako wynagrodzenie w wysokości 2.380 zł z premią w kwocie 3.174,60 zł i wynagrodzeniem urlopowym w kwocie 1.201,44 zł - ogółem 5.829,79 zł.

W czasie trwającego zwolnienia chorobowego ubezpieczona urodziła dziecko i uzyskała prawo do rocznego urlopu macierzyńskiego od 7 października 2013 r.

Pracodawca podjął wypłatę tego zasiłku od podstawy wymiaru stanowiącej kwotę odpowiadającą wynagrodzeniu zasadniczemu za pracę w wymiarze połowy etatu (1.190 zł) razem z premią w wysokości 2.337,91 zł. Decyzją z lutego 2014 r. ZUS potwierdził prawidłowość wyliczenia zasiłku macierzyńskiego od wynagrodzenia przysługującego po zmianie wymiaru czasu pracy, tj. od 1 lutego 2013 r.

Wyrokiem z czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy przyznał prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80% podstawy wymiaru ustalonej na kwotę 5.829,79 zł.

Sąd Okręgowy wyrokiem z listopada 2014 r. zmienił (zaskarżony apelacją ZUS) wyrok SR oddalając odwołanie i ustalił podstawę zasiłku macierzyńskiego na kwotę 2.337,91 zł przyjętą w decyzji ZUS.

Ubezpieczona złożyła skargę kasacyjną.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Najwyższy zmienił zaskarżony wyrok i oddalił apelację ZUS.

Ryzyko ubezpieczenia chorobowego (urodzenie dziecka) zaistniało po zmianie wymiaru zatrudnienia, a jednocześnie w czasie nieprzerwanej czasowej niezdolności do pracy. Rozstrzygające więc było ustalenie czy art. 43 ustawy zasiłkowej, który stanowi, że podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków tego samego lub innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe, ma zastosowanie do zasiłku macierzyńskiego oraz czy zmiana wymiaru czasu pracy, o której mowa w art. 40 ustawy zasiłkowej uniemożliwia - w kontekście wymienionego art. 43 - ustalenie podstawy wymiaru na nowo.

Uwzględniając, że zasiłek chorobowy powinien wyrównywać stratę ponoszoną przez ubezpieczonego z powodu wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego, przyjęto zasadę, że podstawa wymiaru zasiłku odpowiada wysokości wynagrodzenia rzeczywiście wypłaconego w okresie wskazanym w art. 36 ustawy zasiłkowej, a więc poprzedzającym niezdolność do pracy. Wyjątkowo przyjmuje się wynagrodzenie hipotetyczne (art. 37 tej ustawy) oraz wynagrodzenie zwiększone lub zmniejszone wskutek zmiany wymiaru czasu pracy w miesiącu, w którym powstało ryzyko (art. 40 tej ustawy). W takim wypadku zmiana wymiaru czasu pracy pracownika ma bezpośredni wpływ na sposób ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.

W ocenie SN w zaistniałym stanie faktycznym sprawy kolejna zmiana wymiaru zatrudnienia dokonana w trakcie nieprzerwanej niezdolności do pracy nie miała wpływu na wysokość podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonej, ponieważ nadal obowiązywała podstawa ustalona dla nabytego uprzednio zasiłku chorobowego.

(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2016 r., sygn. akt II UK 206/15)

Komentarz redakcji

Podstawa wymiaru zasiłku służy ustaleniu wysokości świadczenia chorobowego, którego celem jest rekompensata utraconego wynagrodzenia wskutek ziszczenia się ryzyka ubezpieczeniowego (przykładowo powstania niezdolności do pracy, urodzenia dziecka). Jeśli więc zasiłek macierzyński wypłacany jest bezpośrednio po wcześniejszym zasiłku chorobowym należnym z tytułu nieprzerwanej niezdolności do pracy, to wynagrodzeniem utraconym jest to, które było wypłacane przed nabyciem prawa do zasiłku chorobowego. Wydaje się jednak, że zapadłe przed SN orzeczenie, pomimo iż jest bardzo istotne, to nie zmieni stosowanej przez organ rentowy interpretacji omówionych w nim przepisów ustawy zasiłkowej.