Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 14 (536) z dnia 10.07.2021

Wznowienie wypłaty zasiłku macierzyńskiego po przerwaniu urlopu z powodu pobytu dziecka w szpitalu

Pracownica przerwała urlop macierzyński po 10 tygodniach z uwagi na konieczność hospitalizacji dziecka. W związku z tym zaprzestaliśmy wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Kiedy powinniśmy wznowić jego wypłatę?

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy m.in. jako okres urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Tak stanowi art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej. Prawo do zasiłku macierzyńskiego jest więc ściśle związane z okresem odpowiadającym okresowi urlopu określonego w Kodeksie pracy.

Zgodnie z art. 181 K.p., pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni (56 dni) urlopu macierzyńskiego może przerwać urlop, jeżeli dziecko wymaga opieki szpitalnej. Pozostałą część tego urlopu wykorzystuje w terminie późniejszym, tj. po wyjściu dziecka ze szpitala. Przepis ten reguluje wyjątkową sytuację pozwalającą na przerwanie urlopu macierzyńskiego i przesunięcie jego części na okres późniejszy. Możliwość ta występuje wyłącznie w przypadku, gdy matka wykorzystała 8 tygodni urlopu w sposób nieprzerwany po porodzie, a dziecko wymaga opieki szpitalnej. Nie ma przy tym znaczenia, jaka przyczyna spowodowała konieczność opieki szpitalnej nad dzieckiem, tj. czy były to powikłania poporodowe, czy też choroba, która wywiązała się już po urodzeniu. Przerwa w korzystaniu z tego urlopu nie powinna jednak trwać dłużej niż okres hospitalizacji dziecka, co oznacza, że pozostałą część urlopu macierzyńskiego należy wykorzystać niezwłocznie po zakończeniu pobytu dziecka w szpitalu. Pracownica nie ma jednak obowiązku przerywania urlopu macierzyńskiego.

W czasie przerwy w korzystaniu z urlopu macierzyńskiego pracodawca ma obowiązek umożliwić pracownicy zarówno przystąpienie do pracy, jak i udzielić ponownie urlopu macierzyńskiego po opuszczeniu szpitala przez dziecko. Pracownica po przerwaniu urlopu macierzyńskiego może zatem wrócić do pracy bądź też złożyć wniosek o wypłatę:

• zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem - jeśli lekarz leczący dziecko w szpitalu wystawi odpowiednie zwolnienie lekarskie,
• wynagrodzenia/zasiłku chorobowego, jeżeli stan jej zdrowia uzasadnia wystawienie przez lekarza zwolnienia o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby.

W każdym z tych przypadków "wznowienie" korzystania z urlopu macierzyńskiego i wypłaty zasiłku macierzyńskiego powinno nastąpić po zakończeniu pobytu dziecka w szpitalu.

W tej sprawie stanowisko zajął ZUS, który w pkt. 116 komentarza do ustawy zasiłkowej wyjaśnił, że: "W razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej ubezpieczona, która pobrała zasiłek macierzyński za okres 8 tygodni po porodzie, może przerwać pobieranie zasiłku, a pozostały okres zasiłku macierzyńskiego wykorzystać w terminie późniejszym, od dnia następnego po wypisaniu dziecka ze szpitala. W przypadku, gdy ubezpieczonej, która przerwała pobieranie zasiłku macierzyńskiego zostanie wystawione zaświadczenie lekarskie o konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem przebywającym w szpitalu, za ten okres przysługuje jej, na ogólnych zasadach, prawo do zasiłku opiekuńczego.".

Naszym zdaniem, ostateczną datę powrotu na urlop macierzyński określa pracownica. Jeśli bowiem w okresie przerwy w korzystaniu z urlopu macierzyńskiego będzie przebywała na zwolnieniu lekarskim (z powodu choroby lub opieki), to może wystąpić o wznowienie tego urlopu od dnia następnego po wypisaniu dziecka ze szpitala. Jeżeli jednak w tym czasie wróci do pracy, to uzasadnione będzie wystąpienie o pozostały okres urlopu macierzyńskiego od dnia, w którym dziecko zostanie wypisane ze szpitala (nie będzie miała możliwości przystąpienia do pracy z uwagi na konieczność odbioru dziecka ze szpitala).

Pracownica w dniu 30 kwietnia 2021 r. urodziła dziecko i od tego dnia korzysta z urlopu macierzyńskiego udzielonego jej do 16 września 2021 r. (20 tyg.). W dniu 15 czerwca 2021 r. dziecko zostało przyjęte do szpitala i przebywało w nim do 2 lipca 2021 r.

Pracownica przerwała urlop macierzyński od 25 czerwca 2021 r. (po wykorzystaniu 8 tyg.) i wróciła do pracy. Od dnia odbioru dziecka ze szpitala złożyła wniosek o udzielenie jej pozostałej części urlopu macierzyńskiego (12 tyg.). Pracodawca udzielił jej tego urlopu od 2 lipca do 23 września 2021 r.

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu, z tym że pracownica nie wróciła do pracy z uwagi na konieczność zapewnienia osobistej opieki choremu dziecku - otrzymała zaświadczenie lekarskie na cały okres pobytu dziecka w szpitalu, tj. od 15 czerwca do 2 lipca 2021 r.

Pracownica przerwała urlop macierzyński od 25 czerwca 2021 r. (pomimo posiadania zwolnienia lekarskiego musiała wykorzystać 8 tyg. tego urlopu). Ponownie z urlopu macierzyńskiego korzysta od 3 lipca do 24 września 2021 r.